Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών: Βασικοί πυλώνες και δράσεις

Υπεγράφη η τριμερής σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με την οποία συστήνεται Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών, παρουσία του Πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη.

Ειδικότερα, η σύμβαση υπεγράφη, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 21 Νοεμβρίου στη Νάξο, από τον αρμόδιο Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρο Σκυλακάκη, τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κ. Γιάννη Τσακίρη και τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Maroš Šefčovič.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, απηύθυνε χαιρετισμό ο Πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης και οι κ.κ. Σκυλακάκης, Τσακίρης και Šefčovič, ενώ η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου παρουσίασε τα βασικά σημεία της τριμερούς συμφωνίας.

Την εκδήλωση εκ μέρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης χαιρέτισαν ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, κ. Γιώργος Χατζημάρκος και ο Δήμαρχος Νάξου, κ. Δημήτρης Λιανός.

Το παρών έδωσαν, επίσης, από πλευράς Υπουργείου ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, κ. Πέτρος Βαρελίδης. Στην εκδήλωση παρέστη, ακόμη, ο Εντεταλμένος Σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, κ. Παναγιώτης Σταμπουλίδης. Σημειώνεται πως η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ έχει αναλάβει τη διαχείριση του έργου (project management), καθώς ορίστηκε από την Κυβερνητική Επιτροπή ως φορέας ωρίμανσης των έργων, διενέργειας των διαγωνισμών και παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων.

Το έργο

Ειδικότερα όσον αφορά στο έργο, μέσω του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών διατίθενται στην Ελλάδα, προς δημοπράτηση, 25 εκατ. δικαιώματα εκπομπών CO2 από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την απανθρακοποίηση των ενεργειακών συστημάτων των ελληνικών νησιών.

Οι καταρχήν διαθέσιμοι πόροι του νέου αυτού Ταμείου, στο βασικό σενάριο τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών, διαμορφώνονται στα 1,6 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά το Ταμείο εκτιμάται πως θα κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 3,8 δισ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2025 – 2032. Εφόσον, μάλιστα, ληφθούν υπόψη οι προβλέψεις για την αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων, τα επόμενα 2 χρόνια, όταν και θα δημοπρατηθούν τα δικαιώματα εκπομπών της χώρας μας, στα ποσά αυτά μπορούν να προστεθούν έως και 1,5 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων και 3,5 δισ. ευρώ συνολικών επενδύσεων επιπλέον, αντιστοίχως.

Το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών διαρθρώνεται στους εξής τρεις βασικούς πυλώνες:

1. Νέες εγκαταστάσεις Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)

Τουλάχιστον το 50% του συνολικού προϋπολογισμού του Ταμείου αφορά σε έργα ανάπτυξης συστημάτων ΑΠΕ και αποθήκευσης στα νησιά, που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο αυτού του πυλώνα.

Στα επιλέξιμα έργα συμπεριλαμβάνονται μικρές επενδύσεις, που στοχεύουν σε αυτοκατανάλωση κατοικιών και επιχειρήσεων, αλλά και μεγαλύτερες, όπως είναι τα υβριδικά συστήματα παραγωγής ενέργειας, τα οποία συνδυάζουν ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης. Επίσης, έμφαση δίνεται στη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων.

2. Διασυνδέσεις των Νησιών

Στο πλαίσιο του δεύτερου πυλώνα θα χρηματοδοτηθούν έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων των νησιών. Μεταξύ αυτών είναι η ηλεκτρική διασύνδεσης των Δωδεκανήσων, ενώ παράλληλα επιταχύνεται η ολοκλήρωση επιμέρους διασυνδέσεων των Κυκλάδων.

3. Eγκαταστάσεις για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ

Στον τρίτο πυλώνα θα κατευθυνθούν πόροι για την ανάπτυξη συστημάτων cold-ironing σε λιμάνια νησιών, με σκοπό την τροφοδότηση των πλοίων με ηλεκτρική ενέργεια όσο παραμένουν στο λιμάνι, καθώς και για την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα στα νησιά. Σημαντικά έργα του τρίτου πυλώνα είναι, επίσης, αυτά για την κατασκευή ταμιευτήρων στα νησιά, που ταυτόχρονα στοχεύουν τόσο στην ηλεκτροπαραγωγή και στην αποθήκευση όσο και στην καλύτερη διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων των νησιών.

Η διαχείριση του Ταμείου θα γίνεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα αξιολογεί την πρόοδο, αλλά και τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη όλων των υπό ένταξη έργων και θα διενεργεί τις εκταμιεύσεις.

Μετά την υπογραφή της σύμβασης, το επόμενο βήμα για την κινητοποίηση των πόρων του Ταμείου περιλαμβάνει την προετοιμασία και υποβολή, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, των λεπτομερών φακέλων των έργων και προγραμμάτων προς ένταξη.